Opowieść trzydziesta druga – Madonny z Puente la Reina

Puente la Reina … ciężko opuścić to miasto, ma wielką siłę przyciągania. Zaplanowane i wybudowane wzdłuż drogi, którą wędrują pielgrzymi i dwoma równoległymi do niej przeznaczonych dla dostawy towarów. Czuję się tutaj opiekę św. Jakuba i Matki Bożej, przedstawionej w wielu wizerunkach w tutejszych kościołach. Najstarszy wizerunek Matki Bożej znajdował się w iglesia del Crucifijo. W kościele San Pedro jest figura Virgen del Txori, o której wcześniej opowiadałem. Cztery wizerunki są w kościele św. Jakuba - iglesia de Santiago, w ołtarzach z obu stron ołtarza głównego w którym znajduje się figura św. Jakuba. Matka Boża w czasie wędrówki misyjnej św. Jakuba była mu pomocą w trudnych chwilach. Czuwa też nad pielgrzymującymi do jego grobu. Warto zatrzymać się przy jej wizerunkach i pomodlić się o wstawiennictwo i opiekę podczas dalekiej jeszcze wędrówki.

Virgen de Nuestra Señora de los Huertos

To pierwszy wizerunek Matki Bożej, z jakim spotyka się pielgrzym wchodząc do Puente la Reina umieszczony w kościele Swiętego Krzyża - iglesia del Crucifijo, zbudowanym w XII w.  przez Templariuszy, wraz z klasztorem i szpitalem dla pielgrzymów

Wizerunek nazywany w skrócie  Virgen del Hortis (Matka Boża z Ogrodów), w najstarszych zapiskach  wymieniana jest jako Virgin dels Ortz (Matka Boża od Wody), co wiąże się z lokalizacją kościoła  w pobliżu rzeki Agra. Zwolennicy legendy Templariuszy podają nazwę Santa Maria de la Vega (Matka Ziemi) z uwagi trzymaną  w prawej ręce kulę.Tylko czy w  wiedziano już, że ziemia jest okrągła?  

Figurka jest kopią romańskiej rzeźby Matki Bożej z Jezusem siedzącym między jej kolanami w układzie Teothokos (Tron Boga). Została wykonana pod koniec XX w. Oryginał znajduje się w zakrystii iglesia de Santiago w Puente la Reina.  

Puente la Reina iglesia del Crucifijo 

Puente la Reina iglesia del Crucifijo, 
nawa główna z figurą Virgen de Nuestra Señora de los Huertos

Puente la Reina, iglesia del Crucifijo, 

Virgen de Nuestra Señora de los Huertos

W 1834 r., podczas Wojen Karlistowskich, kościół został zamieniony na magazyn amunicji, a figura Matki Bożej zaginęła. Pod koniec XX w., podczas prac konserwatorskich w zakrystii iglesia de Santiago w Puente la Reina, odnaleziono ją, dość mocno zniszczoną i przekształconą w św. Agatę, która przedtem była czczona w kościele w dzielnicy Zubiurrutia. Po konserwacji figurę pozostawiono w zakrystii kościoła św. Jakuba, a w Iglesia de Crucifijo umieszczono jej kopię 

Puente la Reina iglesia de Santiago, 
romańska figura Virgen de Nuestra Señora de los Huertos

Madonny w iglesia de Santiago. 

W transepcie kościoła umieszczone są cztery ołtarze poświęcone Matce Bożej:
- ołtarz Virgen Soterrana, patronki miasta (rokokowy, z drugiej połowy XVIII w), której wizerunek ma historię pełną cudów i tajemnic, 

- ołtarz Virgen de la Asunción.(barokowy, z drugiej połowa XVII w.),

- ołtarz Virgen del Rosario (rokokowy z drugiej połowy XVIII, z gotycką rzeźbą  Matki Bożej Różańcowej

- ołtarz Virgen del Carmen ( z XVIII w.) ze współczesną  rzeźbą Matki Bożej,

które wraz ze św. Jakubem czuwają nad nawiedzającymi kościół pielgrzymami.

Puente la Reina iglesia de Santiago, 
ołtarz Virgen Soterrana i ołtarz Virgen de la Asunción

Puente la Reina iglesia de Santiago, 
ołtarz Virgen del Rosario i ołtarz Virgen del Carmen

Virgen Soterraña

W czasie  inwazji arabskiej na Półwysep Iberyjski najeźdźcy zajmowali coraz większe tereny, plądrując osady i miasta. Wiele uświęconych przedmiotów oraz figur świętych czczonych przez mieszkańców wywieziono na północ w Góry Kantabryjskie i w Pireneje, inne pochowano w niedostępnych miejscach  aby chronić je przed profanacją. Don Sacaro z kościoła San Gil w Segowii wywiózł figurkę Santa Maria de la Pena do niewielkiego ermita w osadzie Nieva, a tamtejszy ksiądz ukrył ją w skalnej szczelinie na niedalekim wzgórzu. Mieszkańcy wioski uciekli przed najeźdźcami i wioska opustoszała.  Ponownie wioskę zasiedlili chrześcijanie dopiero w XI w., ale o ukrytej figurce nowi mieszkańcy nic nie wiedzieli.

Legenda głosi, że w 1392 r. Matka Boża objawiła się Pedro Amador Vazquezowi pasącemu na wzgórzu owce. Powierzyła mu misję nakłonienia biskupa Segovii, Alonso de Frias, do poszukiwania i odnalezienia w tym miejscu zapomnianej świętej figurki z jej wizerunkiem. Na dowód słuszności misji kazała pasterzowi uderzyć laską w skałę, skąd wypłynęła woda i ugasiła pragnienie jego owiec.

W Segovii w pałacu biskupa pasterza potraktowano jak szaleńca, a biskup nie chciał z nim rozmawiać. Pedro wrócił na wzgórze, gdzie znowu objawiła się Matka Boża, która dała mu kamień z wyrytym krzyżem, jako prezent dla biskupa. Kiedy strażnicy pałacu próbowali zabrać mu kamień, żaden z nich nie mógł go unieść, wiec w końcu zaprowadzono pasterza do biskupa. Don Alonso wziął od Pedro Amadora ten kamień, bez problemu położył go na stole i uwierzył w opowiedzianą historię.

Dziewiątego września 1392 r. biskup, duchowni i szlachetni rycerze udali się za Pedro Amadorem na wzgórze i rozopczęto poszukiwania. Pedro zaczął rękami kopać ziemie i usuwać kamienie, aż trafił na skalny tunel prowadzący do jaskini, w której odnalazł figurkę Matki Bożej. Ten fakt został uznany za cud, a przebywająca w tym czasie w Segovii królowa Katarzyna z Lancaster nakazała budowę sanktuarium ku czci wizerunku Virgen nazwanej Soterraña, co oznacza „podziemna”. Kapłan z Nievy chciał przynieść ją  do swojej wioski, a biskup i szlachta do Segovii, ale w lutym 1393 r.  królowa otrzymała dwie papieskie bulle od Klemensa VII, które zwalniały sanktuarium spod jurysdykcji kapłana Nievy i nadały odpusty dla przybywających pielgrzymów. Opiekunami sanktuarium zostali Dominikanie z Santo Domingo de Calzada, a opiekę nad ołtarzem powierzono pasterzowi Pedro Amador.  Dwa lata później królowa wydała edykt inicjacyjny dla miasta Santa Maria la Real de Nieva Dla katedry w Segovii wykonana została kopia figury Virgen Soterraña. Po śmierci  ciało Pedro Amador Vazqueza złożono w kościele Santa María la Real de Nieva.

Legenda opowiada, że w 1566 r.  kiedy procesja na cześć Virgen Soterraña opuszczała świątynię, otworzył się sarkofag, w którym zobaczono nienaruszone ciało zmarłego pasterza. Na skutek tego zdarzenia ciało jego złożono w szklanej trumnie, którą ustawiono obok ołtarza Virgen.

Segovia, iglesia Santa Maria del Nieva 

Segovia, iglesia Santa Maria del Nieva, wejscie do groty 

Segovia, iglesia Santa Maria del Nieva, Virgen Soterrana 

Segovia, iglesia Santa Maria del Nieva,  ciało Pedro Amador Vazqueza w szkalnej trumnie 

Kult Matki Bożej stawał się coraz popularniejszy, do czego przyczynił się też cud ocalenia od śmierci pielgrzyma rażonego piorunem. Od tego czasu uznano ją za chroniąca przed piorunami i pożarami. Biskup Segovii zastrzegł sobie prawo wyłączności do wykonywania kopii tego wizerunku w formie rzeźby lub obrazu. Uroczyste poświecenie odbywało się przez dotknięcie oryginalnej rzeźby w sanktuarium Santa Maria la Real de Nieva.

W 1441 r. do sanktuarium przybyła królowa Dona Blanca de Navarra z zamiarem nabycia wizerunków Virgen Soterraña do kościołów w Navarrze. Przypadkowa śmierć królowej,  podczas wizyty w sanktuarium, nie pozwoliła zrealizować zamysłu. Navarra na wizerunki Virgen Soterraña zwanej też Viren de la Nieva czekała aż do XVIII w. W 1732 r. do katedry w Pamplonie sprowadzono pierwszy obraz, przedstawiający Matkę Bożą, historię odnalezienia figury i cud ocalenie od pioruna.

Do Puenta la Reina uroczyście wprowadzono rzeźbę Virgen Soterraña 29 czerwca 1748 i od tego czasu jest patronką miasta, strzegąc je przed piorunami, złymi chmurami i gradem.

Puente la Reina, iglesia de Santiago, portal wejsciowy 

Puente la Reina, iglesia de Santiago, Virgen Soterraña

Wiele miast w dolinie Valdizarbe kościoły mają też wizerunek Virgen: Viana od 1737 r., Los Arcos i Valtierra od 1742 r.,  Uterga i Muruzábal od 1802 r.