Opowieść siódma – łańcuchy Navarry

Niewielu pielgrzymów zwiedza zabudowania Real Colegiata de Roncesvalles, bo zwykle brakuje na to czasu: kolejka do albergue, odpoczynek po trudach wspinaczki, wieczorna msza, kolacja i trzeba iść spać. A szkoda, bo jak w niewielu  innych miejscach na Camino Frances, tutaj skupia się historia, tradycja i legenda związana z ponad tysiącletnim pielgrzymowaniem tą najważniejszą drogą do grobu św. Jakuba, budowaną i chronioną przez Królów Navarry i Kastylii.

Łańcuchy Navarry

W capila de san Augustino w Real Colegiata de Roncesvalles, zwanej też Panteonem Królewskim króla Navarry Sancho VII El Fuerte, znajdują się żelazne łańcuchy ułożone na czerwonej poduszce, a powyżej na czerwonej tkaninie herb Navarry. Umieszczone zostały tutaj przez Sancho VII El Fuerte po zwycięstwie wojsk chrześcijańskich nad muzułmanami w bitwie pod Las Navas de Tolosa 16 lipca 1212 r. Po śmierci króla stały się elementem tarczy herbowej Navarry. Obecnie znajdują się też w godle Hiszpanii, gdzie obok herbów innych dawnych królestw znajduje się herb Navarry.

Wezwani przez papieża na krucjatę rywalizujący między sobą do tej pory król Kastylii Alfons VIII, Navarry Sancho VII, Aragonii Piotr II oraz Portugalii Alfonso II, połączyli swoje siły by stawić czoła muzułmańskim Almohadom, prowadzonym przez kalifa Muhammada an-Nassira który rządził wówczas w południowej części półwyspu. Do Iberyjczyków przyłączyli się też rycerze z całej Europy.

Bitwę rozpoczął Alfons VIII, którego oddziały zaatakowały środek szeregów muzułmańskich. Mimo ostrzału przez łuczników an-Nasera, Europejczycy rozbili czoło jego armii. Z flank uderzyła berberyjska konnica kierując atak na oba skrzydła chrześcijan. Kiedy po kilkunastu godzinach walki ważyły się losy bitwy, król Navarry Sancho VII z setką wiernych mu rycerzy natarł pierwszy wprost w kierunku namiotów (kiosk) kalifa i jego osobistej straży, otoczonych łańcuchami. Król który miał ponad 2,20 metra wzrostu i ważył prawie 150 kg, swoją postacią i potężnym wierzchowcem wzbudzał strach wśród przeciwników. Rozpędziwszy swojego rumaka przeskoczył przez zasieki otaczające namioty kalifa i wpadł do wnętrza. Kalifa bronili Imesebelen, wojownicy z Senegalu, znani jako nieusuwalna Czarna Straż (Gwardia Negra), uzbrojona w długie piki, przykuta łańcuchami od kolan do ziemi. Nie mogli uciec i walczyli do końca. Sancho jednym ciosem swoim długim mieczem przeciął łańcuchy i zabił najbliższych Imesebelen.  Ruszył w kierunku kalifa Muhammada an Nasira. Uwolnieni Senegalczycy rozpierzchli się. Uciekł również kalif porzucając księgę Koranu ozdobioną wielkim szmaragdem. Nagle Sancho został sam, bo atak króla Alfonsa VIII spowodował ucieczkę reszty wojsk muzułmańskich. Król Sancho VII el Fuerte zabrał przecięte łańcuchy, a z okładki Koranu wielki szmaragd zwany Emerald Miramamolin.

Po bitwie król złożył te najcenniejsze łupy wojenne w kolegiacie w Roncesvalles. Królewski panteon (obecnie Capila de san Augustin) wybudował jego następca Theobald I,  jako miejsce spoczynku króla zwanego Sancho VII el Fuerte i jego żony, Dona Clamencia,po przeniesieniu zwłok króla z kościoła św. Mikołaja w Tuelda.

Bitwa była najważniejszym zwycięstwem chrześcijan nad muzułmanami w trwającym ponad sto lat drugim okresie rekonkwisty, po którym, trzydzieści sześć lat później, niewielki Emirat Grenady pozostał jedynym muzułmańskim państwem na półwyspie Iberyjskim do 1492 r.,

bitwa pod Las Navas de Tolosa,
atak Sancho VII El Fuerte na Czarną Straż broniąca namiotów kalifa,

Rocesvalles, capila de san Augustin w zabudowaniach Real Colegiata de Roncesvalles,

Roncesvalles, wirydarz i capila de san Augustin

Roncesvalles, capila de san Augustin, Sarkofag  Sancho VII El Fuerte

Sarkofag  Sancho VII El Fuerte z XIII w., pierwotnie znajdował się w nawie kościoła, przeniesiony do kaplicy w 1912 r. w rocznicę bitwy pod Navas de Tolosa. Został zamówiony przez jego bratanka  króla Navarry Theobalda I, 

Roncevalles, capila de san Augustin, Sancho VII I jego żony Dona Clemencie

Rzeźby klęczącego Sancho VII I jego żony Dona Clemencie we wnęce w ścianie. Posag 225 cm jest podobno naturalnej wielkości (stąd przydomek Wielki, mocny). Były częścią pomnika grobowego wykonanego w stylu El Escorial, który został wzniesiony w 1622 roku zastępując gotycki.

Witraż przedstawiający kulminacyjny moment bitwy pod Navas de Tolosa, wykonany w 1906 roku przez dom San Sebastian Maumejean. 

Roncevalles, capila de san Augustin, Łańcuchy Navarry

Łańcuchy Navarry, żelazne łańcuchy,  które król Navarry Sancho VII Fuerte zerwał w bitwie pod Navas de Tolosa w 1212 r.m w której pokonał wojska Almohadów.  Są one również umieszczone w herbie Nawarry.  Umieszczone w kaplicy w 1912 r. w rocznicę bitwy Navas de Tolosa w 1212 r., po jej pełnej rekonstrukcji.

Roncesvalles, szmaragd Emerald Miramamolin

szmaragd Emerald Miramamolin, zdobyty przez króla podczas bitwy pod Navas de Tolosa w 1212 r. Obecnie znajduje się w muzeum kolegiaty