Opowieść piętnasta - San Fermin

Pielgrzymów wchodzących do Pamplony, stolicy Navarry, zaskakuje spokój i senność tego miasta. Tak jest przez prawie cały rok, z wyjątkiem okresu wielkich fiest, wśród których największą i najważniejszą jest Fiesta Sanfermin.  Fiesta trwa tydzień i w tym czasie senni mieszkańcy zamieniają się w machos lub toreadorów, po ulicach przechodzą procesje, albo gonią byki. Przez tydzień cała Pamplona jest w dwóch kolorach, białym od koszul, które noszą wtedy wszyscy i czerwona od koloru chust trzymanych przez każdego w dwóch rękach nad głową.

A wszystko to na cześć i pamiątkę świętego, o którym nie ma żadnego przekazu historycznego. Jest tylko podwójna, hiszpańsko - francuska legenda.

San Fermin

Fermin urodził się w III w. (272 r. ?) w Pampelunie w rodzinie senatora rzymskiego, który został nawrócony na chrześcijaństwo przez św. Honestusa, ucznia św. Saturnina, podczas ich  misji ewangelizacyjnej. Zgodnie z tradycją Fermin został ochrzczony przez św. Saturnina ( w Navarze San Cermin) w miejscu nazwanym „Pocico de San Cernin”. W wieku 18 lat został wysłany do Tolosa (dzisiejszej Tuluzy), gdzie otrzymał święcenia kapłańskie. Wrócił do Pampeluny i został tutaj pierwszym biskupem. 

San Fermin, olej XVI w. 

Następnie udał się do Akwitanii i Overni, gdzie prowadził ewangelizację. Po zorganizowaniu lokalnego kościoła został powołany na biskupa w wieku 24 lat. Sukces jego kazań, które w ciągu trzech dni skłoniły 3000 osób do nawrócenia, spowodował, że został uwięziony w lochu amfiteatru przekształconego w fortecę, Po odmowie zaprzestania głoszenia kazań na rozkaz gubernatora Sebastiana został zabity. Uważa się, że zginął 25 września 303 r. 

 San Fermin, olej XVIII w. Amiens 

Z upływem czasu powstają dwie różne legendy o świętym Ferminie.

Legenda San Fermin z Amiens

Opowiada ona o śmierci San Fermina przez ścięcie mieczem i pochowaniu potajemnie przez Faustyna, którego syn miał zostać biskupem pod imieniem Firmin Wyznawca. Ciało świętego odnaleziono po latach dzięki cudowi: biskup Amiens Sauve prosi wiernych o modlitwę dla odkrycia ciała świętego Fermina. Pod koniec trzeciego dnia modlitw  przychodzi wiadomość, że ciało świętego odkryto na cmentarzu w Abladène, w południowo-wschodniej części miasta, gdzie unosił się słodki zapach wydobywający się z grobowca. Podczas przenoszenia szczątków miały miejsce niezwykłe wydarzenia: rany kalek goiły się, a drzewa, była to zima, pokrywały się liśćmi.

W katedrze w Amiens, na zewnętrznej stronie coro, znajdują się płaskorzeźby z początku XV w., przedstawiające życie Fermin od momentu przybycia do Amiens, jego śmierć i cuda.  

San Fermin życie i śmierć, coro w katedrze w Amiens

Odkrycie grobu San Fermin, coro w katedrze w Amiens

Legenda San Fermin z Pamplony 

W  Pamplonie nie ma żadnej pisemnej wzmianki o San Fermin, aż do 1186 r., kiedy biskup Pedro de Paris przywiózł relikwię głowy Fermina z Amiens do Pampeluny, przekazując również mieszkańców Pamplony opowieści o świętym. Z czasem, w popularnych w owym czasie ustnych przekazach o żywotach świętych, połączono opowieść o San Cernin (San Saturnin) i San Fermin, przypisując jemu upadek z byka, czy też rozerwanie ciała przez byki, do których został przywiązany, ponosząc męczeńską śmierć. Byk był zwierzęciem kultu u pogan z tych stron i zdarzało się, że wykorzystywano te zwierzęta do zadania śmierci chrześcijanom.

W kościele San Lorenzo (św. Wawrzyńca), w kaplicy poświęconej San Fermin, znajduje się wielki relikwiarz ze szczątkami jego głowy, który obnoszony jest ulicami miasta w dniu rozpoczęcia "fiesta Sanfermin". Relikwie świętego znajdują się też w katedrze w Pamplonie 

relikwiarz szczątków głowy San Fermin, kościół San Lorenzo w Pamplonie

relikwiarz z kośćmi San Fermin, katedra w Pamplonie

W kolegiacie Santa Maria de Roncesvalles jest witraż pokazujący śmierć San Fermin przez ścięcie mieczem, a więc nawiązujący do tradycji francuskiej, pokazanej w katedrze w Amiens. 

śmierć San fermin, kalegiata w Roncesvalles

Kult św. Fermina rozpoczyna się dopiero w drugiej połowie XIII w., kiedy Jakub de Voragine w „Złotej Legendzie” opisuje życie i śmierć San Fermin, w której ponosi śmierć ciągnięty ulicami przez wściekłe byki. Stąd w największym święcie Pamplony poświęconym San Fermin, trwającym od 7 do 14 lipca, kluczowym punktem jest Enzierro, czyli przepędzanie byków przez ulice miasta. Każdego roku fiesta  przyciąga tysiące turystów ze wszystkich stron świata, którzy nawet jeśli nie słyszeli o  jej pochodzeniu i jej patronie, znają co najwyżej jego imię jako patrona Navarry.

Mimo tak wielkiej popularności San Fermin nie jest patronem Pamplony. Patronem jest San Cernin (San Saturnin). Natomiast San Fermin,wspólnie z San Francisco Javier, jest patronem Navarry i uważany jest za apostoła Basków.

San Francisco Javier i San Fermin, patroni Navarry

We Francji San Fermin jest patronem Amiens i Tuluzy.