Opowieść dwunasta – Ponte de Rabia

 

Schodząc z głównego grzbietu Pirenejów do doliny Esteribar (Valle de Arga) niektórzy pielgrzymi zatrzymując się na nocleg w Zubiri, przechodzą przez średniowieczny kamienny, dwuprzęsłowy most nad Rio Agra. Most istnieje już w 1097 r., kiedy król Aragonii i Nawarry Pedro I dokonując darowizny kościołowi w Pampelunie pisze „moje miasto o nazwie Zubiría”, co oznacza „Obok mostu”.  Most nazywa się Ponte de Rabia, a znaczy to „most wścieklizny”.

Ponte de Rabia

Tutaj ludzie zawsze bali się wścieklizny, którą często przynosiły zwierzęta wracające z górskich pastwisk. Od wieków, wyprowadzając wiosną na pastwiska pasterze przeprowadzali je przez rzekę pod mostem, wierząc że woda uchroni je przed zarażeniem wścieklizną, utożsamianą z hydrofobią. Wracające z pastwisk, przed wejściem do wioski sprawdzano bydło na moście, na rzece Agra,. Na środkowym filarze zwierzę było obracane trzy razy dookoła i potem puszczane wolno i obserwowane czy idzie prosto. Niektórzy pasterze, przed tą próbą modlili się o pomoc do św. Quinterii co zwykle przynosiło pozytywny rezultat. Z biegiem lat ludność wioski zaczęła wierzyć w opiekę świętej.  

Zubiri Ponte de Rabia 

Zubiri środek Ponte de Rabia 

W XV w. przystąpiono do remontu starodawnego mostu. Prace posuwały się szybko aż do momentu, kiedy przystąpiono do rozbiórki starego filara na środku rzeki. Kamienie i skała nie dały się skruszyć. Kiedy wreszcie udało się skruszyć kilka kamieni, ku zaskoczeniu wszystkich, w murze znaleziono zabalsamowane zwłoki młodej kobiety. Starsi ludzie byli pewni, że są to najpewniej relikwie św. Quinterii, opiekunki tego mostu. Sprowadzony z Pampeluny biskup potwierdził ten fakt.

Relikwie umieszczono na mule i w uroczystym orszaku z biskupem na czele, wszyscy podążyli drogą do Pampeluny, żeby złożyć jej doczesne szczątki w królewskiej katedrze. Kiedy procesja dotarła do Burlada muły nagle zatrzymały się i ani prośbą, groźbą czy też siłą nie dało się zmusić je do dalszej drogi.

Uczestnicy procesji doszli do przekonania, ze jest to znak Boga, ze robią coś złego. Postanowiono wrócić do Zubiri i ponownie pochować świętą w środkowym filarze mostu. I jest tam na zawsze by chronić ludzi i zwierzęta przed wścieklizną.

Santa Quinteria

O św. Quinterii nie ma wielu przekazów historycznych, są natomiast legendy w Portugalii, Galicji, Nawarze,  południowej Francji  i w Rzymie. W Aare-sur-l'Adou i w Rzymie znajdują się sarkofagi ze szczątkami świętej. W Zubiri, mimo zaniku hodowli bydła, mieszkańcy znają tę opowieść. Natomiast w tamtejszym kościele San Esteban Protomartir nie znalazłem żadnego elementu ikonograficznego dotyczącego tej świętej. Nie ma też żadnej kapliczki jej poświęconej. 

Aare-sur-l'Adou, Francja

Aare-sur-l'Adou, Francja, figura Santa Quinteria 

Aare-sur-l'Adou, Francja, sarkofag Santa Quinteria

Najbliższa prawdzie historycznej jest legenda z terenu Gaskonii we Francji, opowiadająca o dziewicy męczennicy z V w., z rodziny królewskiej Wizygotów z Tuluzy. Quinteria uciekła z domu kiedy jej ojciec chciał ja wydać za mąż za poganina i żądał wyrzeczenia się religii chrześcijańskiej. Została wyśledzona przez wysłanników ojca w Aire, którzy nie mogli jej pojmać, gdyż broniły jej dwa wielkie wściekle ujadające psy. Nim została pojmana swoim głosem powstrzymała pędzące w ich stronę te dwa psy. Ponownie odmówiła zamążpójścia i ojciec, w przypływie furii, wydał rozkaz zabicia jej. Ścięta została w 472 r. w miejscu pojmania, w Aire-sur-l'Adour. Po egzekucji wstała i niosła w dłoniach swoją głowę aż do miasta. W miejscu, w którym upadła na ziemię wytrysnęło źródło gorącej wody.

Jest popularną świętą na terenie Gaskonii  i w Nawarze. Wiele źródeł nazwanych jest jej imieniem. Pierwsze święto na jej część odbyło się w 1688 r. w Tui. W 1716 r. papież dokonał jej kanonizacji. Jest patronką chroniącą przed wścieklizną i bólem głowy. Wspomnienie świętej przypada na 22 maja.

Najbardziej rozbudowana w treści i ilości zdarzeń legenda pochodzi z Portugalii i została opisana w „Historia Świętej Quenterii, dziewicy i męczennicy” Bractwa Santa Quiteria de Fuente el Fresno z 1972 r..   Opisuje historię dziewięciu sióstr, z których pięć jest czczonych jako święte: Santa Quiteria 22 maja, Santa Marciana 12 lipca; Santa Marina 18 lipca; Santa Librada (Liberata) 20 lipca i Santa Victoria (zwana także Ritą) 17 listopada. Jest to bardzo pasjonująca lektura związana z wielu miejscami znajdującymi się obecnie na szlakch Camino de Santiago.