Opowieść czterdziesta dziewiąta – baskijski kwiat słońca

Wędrując Camino Frances przez miasteczka Navarry można zauważyć, że w na drzwiach niektórych domów wisi suchy kwiat dziewięćsiła bezłodygowego - Carlina acaulis. Nazywany jest po hiszpańsku  Flor de Sol, a Eguzkilore po baskijsku, czyli kwiat słońca. To tradycyjny symbol tak zwanej gwiazdy dziennej wywodzący się z baskijskiej mitologii, wedłu której odpędza on złe duchy, zapobiega wejściu czarownic do domu, chroni przed chorobami, burzami, błyskawicami itp. Eguzkilore to także obraz pokoju i rozwoju. 

O powstaniu tej tradycji opowiada stara baskijska legenda. 

Eguzkilore - Kwiat słońca

Tysiące i tysiące lat temu, kiedy ludzie zaczęli zaludniać ziemię, nie istniało ani słońce, ani księżyc, a ludzie żyli w ciągłej ciemności, przerażeni licznymi genios, którzy wyszli z wnętrza ziemi w postaci byków ognia, latających koni ogromnych smoków ...
Zdesperowani mężczyźni postanowili poprosić o pomoc Amalur (bask. Matka Ziemia)
-Amalur, - błagali - prosimy Cię, abyśc chroniła nas przed niebezpieczeństwami, które nieustannie na nas czają się ...
Matka Ziemia była bardzo zajęta i ignorowała ludzi, ale oni tak bardzo nalegali, że w końcu ich wysłuchała:
-Moje dzieci, prosicie mnie o pomoc, więc ja to zrobię. Stworzę świetlistą istotę, którą nazwiecie Luną.
I Amalur stworzyła Księżyc.
Na początku ludzie byli bardzo przestraszeni tą srebrną tarczą i pozostawali w jaskiniach, nie odważając się wychodzić. Podobnie jak ludzie, genios i wiedźmy, bali się zobaczyć ten świetlisty obiekt na niebie, ale wkrótce przyzwyczaili się do jego widoku, zaczęli opuszvzać swoje kryjówki i ponownie  nękać ludzi.
Mężczyźni po raz drugi przybyli do Matki Ziemi.
-Amalur, - powiedzieli - jesteśmy bardzo wdzięczni, ponieważ dałeś nam Matkę Lunę, ale wciąż potrzebujemy czegoś potężniejszego, ponieważ genios nie przestają nas gonić.
-Dobrze,  - odpowiedziała -  stworzę jeszcze jaśniejszą istotę, którą nazwiecie Słońcem. Słońce będzie razem z jasnym dniem, a Księżyc z ciemną nocą.
I Matka Ziemia stworzyła Słońce. Było tak duże, jasne i gorące, że ​​ludzie musieli się do niego stopniowo przyzwyczajać, ale ich radość była bardzo wielka, ponieważ dzięki upałowi i słońcu rosły jaskrawo zabarwione rośliny i drzewa owocowe. Co jeszcze ważniejsze, genios i czarownice nie mogli przyzwyczaić się do wielkiej jasności dnia i odtąd mogli wychodzić tylko w nocy. Znowu ludzie poszli zobaczyć się z Matką Ziemią.
-Amalur, - powiedzieli - jesteśmy bardzo wdzięczni, ponieważ daliście nam Matkę Lunę i Matkę Słońce, ale potrzebujemy czegoś więcej, ponieważ chociaż w ciągu dnia nie mamy problemów, kiedy nadchodzi noc, genios opuszczają otchłań i nękają nas.
Znów Matka Ziemia powiedziała im:
-W porządku. Pomogę wam jeszcze raz. Stworzę dla was kwiat tak piękny, że widząc go, istoty nocy uwierzą, że to samo Słońce.
I Matka Ziemia stworzyła kwiat Eguzkilore (Kwiat Słońca), który do dziś broni naszych domów przed złymi duchami, czarownikami, lami, genios, chorbami, burzami i błyskawicami. »

Więc, kiedy zła istota docierała do drzwi, na których wisiał Eguzkilore, zatrzymywała się, aby z ciekawości policzyć każdy z liści i włosów kwiatu, a że jest ich tak wiele, więc na liczeniu zwykle spedzała całą noc i nim nastał świt, jak każda zła istota musiała odejść, by skryć się pod ziemią przed jasnością dnia.

Opracowane na podstawie  https://lossimbolos.com/

Eguzkilore

To baskijska nazwa Dziewięćsiła bezłodygowego (Carlina Acaulis). Jest to dwuletnia, kłująca roślina, podobna do ostu, ze sztywną łodygą, która osiąga 3 cm wysokości. Przycięte i kolczaste liście, klapowane z półkulistym zajęciem i ostrymi przylistkami, podstawy w szerokiej rozecie, praktycznie bezwłose. Rozeta osiąga nawet 30 cm średnicy, dolne przylistki, koncentryczne i o wiele dłuższe niż kwiat przypominają srebrzyste białe szpikulce; dyskowy kwiat ma barwę od białawej do czerwonawej. Roślina ma właściwości lecznicze, antybakteryjne i antywirusowe. Destylowany z korzenia olej jest o przyjemnym zapachu, któremu przypisano właściwości afrodyzjaku. 

Eguzki znaczy słońce, lore - kwiat, stąd w tłumaczeniu kwiat słońca. Jego suszony kwiat jest umieszczany przy drzwiach wejściowych wielu osiedli jako symbol gwiazdy dnia i pełni te same mistyczne funkcje, które przypisuje się słońcu. Odpędza złe duchy, zapobiega przedostawaniu się do czarownic, genios chorób, burzy, błyskawic itp. Jest również symbolem pokoju i rozwoju.

Inne legendy o eguzkilore 

Dawna francuska legenda nadaje eguzkilore nazwę Carlina na część Karola Wielkiego, którego św. Jakub uczył, jak powinien używać tej rośliny dla ochrony przed zarazą, by w ten sposób uwolnił od niej swoje wojska. Późniejsza  legenda, już hiszpańska, zmieniła Karola Wielkiego na Carlosa I, króla rządzącego Hiszpanią w XVI w., w okresie zwanym złotym wiekiem. Ta ostatnia „interpretacja” nazwy była podobno tą, która posłużyła Linneuszowi za podstawę do nazwania gatunku.