Opowieść sześdziesiąta pierwsza - paso processional

Paso processional

hiszpańska nazwa platformy procesyjnej, która w dosłownym tłumaczeniu oznacza „krok procesyjny” (paso – krok). Jest to konstrukcja składająca się z platformy, zwanej też stołem, na której umieszczane są figury i inscenizacje obrazów religijnych, noszy zbudowanych z metalowych i drewnianych belek, oraz pionowych podpór zwanymi szczudłami umożliwiającymi postawienie paso na ziemi. Przenoszona jest przez grupę kilkudziesięciu ludzi, nazywanych costaleros, trzymających całą konstrukcję na swoich barkach.  Platforma, wraz z drewnianą pionową ramą, osłoniętą ozdobną tkaniną, zwaną spódnicą, zasłaniającą niosących ją costaleros, nosi nazwę kosz.  

Pierwsze pasos, w procesjach poruszających się poza kościołami, pojawiły się w XVI w., wraz z powstaniem cofradii, czyli bractw religijnych. Były niewielkie, z poziomymi belkami zaczopowanymi w platformie, niesione przez 4, 8 lub 12 osób. W miarę upływu czasu zaczęto wykonywać coraz większe konstrukcje, a niosących je castaleros usytuowano pod platformą, w której wykonane były odpowiednio zamaskowane otwory wentylacyjne. Największe pasos, wraz z dekoracją, mają wagę około 2 ton, niesione są przez kilkudziesięciu castaleros. 

Rodzaje pasos

Paso de Cristo – platforma Chrystusa

Przedstawia sceny męki z pojedynczą figurą Chrystusa lub z osobą bezpośrednio zaangażowaną w określonym momencie Pasji. Kiedy w scenie pasji Chrystus niesie Krzyż dodaje się jeszcze określenie Nazareno, czyli Nazarejczyk. W scenach od ukrzyżowania do pochówku do nazwy paso dodaje się jeszcze Entiero.

Paso de Misterio

Wieloosobowe przedstawienia Misterium Paschalnego według Ewangelii od Ostatniej Wieczerzy do Ukrzyżowania, ale także oparte na tradycji, jak spotkanie z Weroniką, czy rozpacz Marii Magdaleny.  Liczba rzeźb na paso wynosi od trzech do trzynastu w przypadku inscenizacji Ostatniej Wieczerzy.

Paso de palio – platforma z baldachimem

przedstawienie figury Matki Bożej – Virgen stojącej na cokole pod baldachimem podtrzymywanym przez słupy. Pierwotnie baldachim, ze zwisającymi w dół kulisami, miał chronić ważnych ludzi przed deszczem i słońcem. Był oznaką ważności i hierarchii. W XVII w. zaczął być używany w procesjach, początkowo nad figurą Chrystusem i nad Matką Bożą. Figury stojące na stopniach pod baldachimem oświetlane są przez 2 pary lampionów umieszczonych na najniższym stopniu.  Bardzo szybko zaczęto te elementy ozdabiać złotem i srebrem, co spowodowało zaniechanie używania go nad postacią Chrystusa.

Paso alegórico – platforma alegoryczna  

przedstawia sceny biblijne z alegorycznymi postaciami lub podkreśla niektóre nauki ewangeliczne. Ich przykładami są: prezentowana w Sewilii scena Chrystusa ze smokiem jako Zwycięstwo nad śmiercią, Anioła wypędzającego demona w Santomera, a także częste przedstawienie Triumfu Świętego Krzyża z różnymi narzędziami użytymi podczas męki Chrystusa.

Costaleros

To nazwa grupy ludzi, którzy niosą na swoich ramionach platformę procesyjną – paso processional wykonując bardzo precyzyjne i rytmiczne kroki pozwalajace na płynne przesuwanie się podczas procesji. Hiszpańska nazwa platformy procesyjnej – paso wywodzi się od słowa krok – paso. 

Costaleros mają na głowie i ramionach płócienny worek z miękkimi podkładkami amortyzującymi drgania konstrukcji paso. Słowo costaleros jest rzeczownikiem osobowym powstałym z hiszpańskiego słowa costal, czyli worek. 

Costaleros stanowią wyodrębnioną grupę wsród członków bractwa, której zadaniem jest ćwiczenie umiejętności zsynchronizowanego wykonywania kroków podczas niesienia platformy. Niektóre grupy, niosące platformy z Chrystusem Ukrzyżowanym, wykonują na zakończenie przemarszu chwianie na boki platformą, upamietniając ewangeliczny zapis o trzęsieniu ziemi: „A oto zasłona przybytku rozdarła się na dwoje z góry na dół; ziemia zadrżała i skały zaczęły pękać.” (Mt 27 – 51).

Przywódca grupy – capataz trzyma w ręku drewnianym młotkiem – llamador i uderzeniami w konstrukcję platformy, nazywanej pieszczotliwie chicotá - dziewczynka (niesiona na ramionach) kieruje ruchem castaleros. Ustala też okresy czasu między unoszeniem a ustawianiem paso na ziemi. Sgnalizuje to (kolatka) umieszczona z przodu paso.