Opowieść pięćdziesiąta szósta – Semana Santa w Logroño

Wczesną wiosną, szlakiem Camino Frances przez La Rioja wędruje niewielu pielgrzymów, bo pierwsze etapy prowadzące przez Pireneje są trudne do pokonania w tym czasie. Prędzej można zobaczyć tu zmotoryzowanych turystów zmierzających w kierunku stolicy prowincji La Rioja.

Jest taki wiosenny czas w Logroño, kiedy na ulicach słychać uderzenia w bębny, pachnie kadzidło, spiczaste kaptury zwane nazareno wędrują po ulicach miasta, a wielkie platformy – pasos procesionales z figurami religijnymi wynoszone są z kościołów i wolno przesuwają się przez miasto.  Zbliża się czas Wielkiego Tygodnia, a wraz z nim wiele aktów religijnych, które go charakteryzują. W Logroño uroczystości trwają dziesięć dni. Rozpoczynają się już w piątek poprzedzający Niedzielę Palmową i kończą się w Niedzielę Zmartwychwstania.  

Exaltacion de Logroño - orkiestra bębnów rozpoczyna uroczystości Wielkiego Tygodnia

Semana Santa 

Wielkanocny Tydzień w Logroño oprócz tradycyjnych wartości religijnych i kulturowych przedstawia osobliwości artystyczne, tworząc jedno z najważniejszych wydarzeń w prowincji La Rioja. Podczas tego okresu, który w Hiszpanii nosi nazwę Semana Santa (Świety Tydzień), a który miejscowi nazywają Semana Mayor (Wielki Tydzień), jedenaście cofradías (religijnych bractw kościelnych) prezentuje swoją religijność, a także dziedzictwo kulturowe poprzez procesje z pasos procesionales ze scenami religijnymi i rzeźbami niesionymi ulicami miasta przez mężczyzn, zwanych castaleros, będących członkami poszczególnych bractw. Orszakom towarzyszą bębny, pieśni i religijne rytuały.

Odbywa się piętnaście procesji przedstawiających wydarzenia od triumfalnego wjazdu do Jerozolimy, przez mękę i śmierć Chrystusa, do zmartwychwstania.  Procesje gromadzą wielką rzeszę wiernych przybywajacych do Logroño z całej prowincji La Rioja. Z roku na rok przybywa także turystów, odkąd uroczystości Wielkiego Tygodnia w Logroño zostały wpisane przez Ministerstwo Turystyki na listę „Festiwali Turystycznych o znaczeniu Krajowym”. 

Cztery wielkie procesje gromadzące najwięcej wiernych i turystów:

- procesja „Małego Osiołka” – Procesión de la Borriquita rozpoczyna się w południe w Niedzielę Palmową od poświęcenia palm i bukietów, po czym radosny orszak z platformą Triumfalnego Wjazdu Jezusa do Jerozolimy opuszcza konkatedrę Santa María de la Redonda i,  po przemarszu przez ulice starego miasta, powraca do konkatedry. 

Niedziela Palmowa Procesja Małego Osiołka -  Procesión de la Borriquita 

- Procesja Spotkania – Procesión del Encuentro de La Dolorosa y Jesús Nazareno ma miejsce w Wielką Środę wieczorem.  Wyruszają dwie procesje z platformami:  Virgen Dolorosa z konkatedry Santa Maria de la Redonda i Jesús Nazareno z kościoła Santiago el Real, aby spotkać się o 23.00 w Passeo del Espolón. 

Wielka Środa Procesja Spotkania – Procesión del Encuentro de La Dolorosa y Jesús Nazareno 

- Procesja Ciszy I Bólu Marii Magdaleny – Procesión del Silencio y el Dolor de María Magdalena wyrusza o północy w Wielki Czwartek z platformą z figurą pełnej bólu Marii Magdaleną i przemierza ulice starego miasta w ciszy i skupieniu uczestniczących ludzi. 

Wielki Czwartek Procesja Ciszy i Bólu – Procesión del Silencio y el Dolor de María Magdalena

- Wielka Procesja Świętego Pochówku – Magna procesión del Santo Entierro wyrusza wieczorem w Wielki Piątek. Tworzą ją wszystkie platformy jedenastu Bractw Męki Pańskiej działających w Logroño od XVI w. Procesja formuje się na Plaza del Mercado przed katedrą Santa Maria de la Redonda, z której wynoszone są dwie główne pasos procesional:  Santo Sepulcro i Nuestra Señora la Virgen de la Soledad i po okrążeniu centrum miasta powraca przed katedrę. Procesja uwazana jest z najlepszą inscenizację religijną w północnej Hiszpanii. 

Wielka Procesja Świętego Pochówku – Magna procesión del Santo Entierro
Urna z ciałem Chrystusa

Wielki Piatek Wielka Procesja Świętego Pochówku – Magna procesión del Santo Entierro
Virgen de la Soledad 

- Procesja Chrystusa Zmartwychwstałego – Procesión de Cristo Resucitado ma miejsce w Niedzielę Wielkanocną (Domingo de Resurrección). Rozpoczyna się w południe wyjściem z cmentarza miejskiego. Przechodzi następnie przez kamienny most Puente de Piedra nad rzeką Ebro do Colegio de la Compañía de María położonego w centrum miasta.

Niedziela Wielkanocna Procesja Chrystusa Zmartwychwstałego – Procesión de Cristo Resucitado

Bractwa Męki Pańskiej w Logroño

Bractwa religijne (konfraternie) są związkami lub zrzeszeniami ludzi przeznaczonymi do prowadzenia określonej statutem działalności religijnej, lub społecznej i pogłębiania życia religijnego w parafii, lub środowisku w którym się znajdują.

Najstarszą udokumentowaną od 1500 r. konfraterią w Logroño jest Bractwo Vera Cruz – Cofradia de la Vera Cruz. W XVI i XVII w. Logroño było ich już kilkanaście, działajacych w kościołach, które w tym czasie znajdowały się w mieście, takich jak; Santa María de la Redonda, Santiago El Real, San Pedro de los Lirios i klasztorach San Francisco i Valbuena.

W 1694 r. przy Klasztorze Miłosierdzia powstało Bractwo Matki Bożej Samotności – Cofradía de Nuestra Señora de la Soledad. Nastąpiło to po przekazaniu przez don Gabriela de Unsain figury Matki Bożej Bolesnej i Chrystusa w urnie grobowej (opowieść pięćdziesiąta piąta – La Virgen de la Soledad). XIX wiek przyniósł osłabienie działalności religijnej bractw i wiele z nich przestało działać. W tym okresie miała miejsce tylko jedna uroczysta procesja Drogi Krzyżowej w Wielki Piątek. Dopiero po zakończeniu Hiszpańskiej Wojny Domowej w 1939 r. nastał okres odnowy religijnej. Mieszkańcy Logroño zaczęli ponownie tworzyć szereg organizacji, które wznowiły tradycję procesji po mieście nadając im niezbędny rygor i powagę uroczystości Wielkotygodniowej. 

W 1940 r. zostało kanonicznie ustanowione Bractwo Męki Pańskiej i Świętego Pogrzebu.

Skupiło się na odnowieniu wielkiej Procesji Świętego Pogrzebu i nowej procesji Spotkania – El Encuentro. W następnych latach wraz z rozbudową obchodów Wielkiego Tygodnia z bractwa zaczęły wydzielać się nowe organizacje i stowarzyszenia religijne.

Ostatnim, powstałym w 2002 r. jest Bractwo Siedmiu Słów, prowadzące pierwszą procesję otwierająca uroczystości Wielkiego Czwartku.

Obecnie w Logroño działa 11 bractw religijnych:

Cofradía de la Entrada Triunfal de Jesús en Jerusalén – Bractwo Triumfalnego Wjazdu Jezusa do Jerozolimy

Cofradía de la Flagelación de Jesús – Bractwo Biczowania Jezusa

Cofradía de Jesús Nazareno y Nuestra Señora de los Dolores – Bractwo Jezusa Nazarejczyka i Matki Bożej Bolesnej 

Cofradía de la Santa Cruz – Bractwo Świętego Krzyża

Cofradía de María Magdalena – Bractwo Marii Magdaleny

Cofradía de las Siete Palabras y del Silencio – Bractwo Siedmiu Słów i Ciszy

Cofradía del Santo Cristo de las Ánimas – Bractwo Świętego Chrystusa Dusz Cierpiących

Cofradía del Descendimiento – Bractwo Zejścia (Zejścia z Krzyża)

Cofradía de la Piedad – Bractwo Miłosierdzia

Cofradía del Santo Sepulcro – Bractwo Świętego Grobu

Cofradía de Nuestra Señora de la Soledad – Bractwo Matki Bożej Samotności

Logroño Stroje Bractw Męki Pańskiej

Jest w Logroño także Bractwo Matki Bożej Nadziei – Cofradia Virgen de la Esperanza, ale nie uczestniczy ono w obchodach Wielkiego Tygodnia, tylko wychodzi w procesji 11 czerwca podczas fiesty San Barnabe – świetego Barnaby, odbywajacej się w rocznicę obrony miasta przed wojskami francuskimi w 1521 r.

Paso procesional

W dosłownym tłumaczeniu oznacza Krok procesyjny. Jest to konstrukcja składająca się z platformy zwanej też stołem, na której umieszczane są inscenizacje obrazów religijnych, noszy zbudowanych z kilku drewnianych belek i pionowych podpór zwanymi szczudłami umożliwiajacymi postawienie paso na ziemi. Przenoszone jest przez grupę kilkudziesięciu ludzi nazywanych costaleros trzymających całą konstrukcję na swoich barkach.  Platforma wraz  z obudowana drewnianą pionową ramą z ozdobną tkaniną zwaną spódnicą, zasłaniającą niosących ją ludzi nosi nazwę kosz. 

Costaleros niosą paso procesional 

Pierwsze pasos w procesjach poruszających się poza kościołami pojawiły się w XVI w. wraz z powstaniem cofradii, czyli bractw religijnych. Były niewielkie z poziomymi belkami zaczopowanymi w platformie niesione przez 4, 8 lub 12 osób. W mirę upływu czasu zaczęto wykonywać coraz większe konstrukcje, a niosących je castaleros usytuowano pod platformą, w której wykonane były odpowiednio zamaskowane otwory wentylacyjne. Największe pasos, wraz z dekoracją, mają wagę około 2 ton. 

Logroño paso procesional 

Rodzaje pasos

Paso de Cristo

Przedstawia sceny męki z pojedynczą figurą Chrystusa lub z osobą bezpośrednio zaangażowaną w określonym momencie Pasji. Kiedy w scenie pasji Chrystus niesie Krzyż dodaje się jeszcze określenie Nazareno, czyli Nazarejczyk. W scenach od ukrzyżowania do pochówku do nazwy paso dodaje się jeszcze Entiero. 

Paso de Cristo Entiero

Paso de Misterio

Wieloosobowe przedstawienia Misterium Paschalnego według Ewangelii od Ostatniej Wieczerzy do Ukrzyżowania, ale także oparte na tradycji jak spotkanie z Weroniką, czy rozpacz Marii Magdaleny.  Liczba rzeźb wynosi od trzech do trzynastu w przypadku inscenizacji Ostatniej Wieczerzy.  

Paso de Misterio

El paso de palio

przedstawienie figury Matki Bożej – Virgen stojącej na cokole pod baldachimem podtrzymywanym przez słupy. Pierwotnie baldachim, ze zwisającymi w dół kulisami, miał chronić ważnych ludzi przed deszczem i słońcem. Był oznaką ważności i hierarchii. W XVII w. zaczął być używany w procesjach, początkowo nad figurą Chrystusem i nad Matką Bożą. Figury pod baldachimem stały na stopniach z parą żyrandoli po bokach.  Bardzo szybko zaczęto te elementy ozdabiać złotem i srebrem, co spowodowało zaniechanie używania go nad postacią Chrystusa. 

El paso de palio

Paso alegórico 

przedstawia sceny biblijne z alegorycznymi postaciami lub podkreśla niektóre nauki ewangeliczne. Ich przykładami są: prezentowana w Sewilii scena Chrystusa ze smokiem jako Zwycięstwo nad śmiercią, Anioła wypędzającego demona w Santomera, a także częste przedstawienie Triumfu Świętego Krzyża z różnymi narzędziami użytymi podczas męki Chrystusa.

Program Wielkiego Tygodnia w Logroño

Uroczystości rozpoczynają się w ostatni piątek Wielkiego Postu przemarszem orkiestr uderzających rytmicznie w niesione bębny, po którym rozpoczyna się pierwsza procesja z tradycyjnymi paso procesional. Nabożenstwa liturgiczne celebrowane są w kościołach, natomiast procesje przemieszczają się ulicami centrum historycznego miasta. Rozpoczynają się i kończą w kościołach będących siedzibą bractwa, które tego dnia organizuje procesję.

Piątek przed Niedziela Palmową nazwany jest Piątkiem Bólu – Viernes de Dolor  

20.00 Procesja Bólu – procesión del Viernes de Dolor z kościoła Santiago el Real z   pasos procesionales Virgen de los Dolores organizowana przez  Bractwo Jezusa Nazarejczyka i Matki Bożej Bolesnej – Cofradia Jesús Nazareno i Nuestra Señora de los Dolores.

Niedziela Palmowa – Domingo de Ramos

12.00 Procesión de la Borriquita – procesja Małego Osiołka Cofradía: Entrada de Jesús en Jerusalén. Po mszy Bractw Męki Pańskiej, która odbywa się o11.00 godz. w konkatedrze Santa Maria La Redonda, następuje poświęcenie palm i bukietów niesionych przez członków bractw i przez dzieci. W południe procesja z paso de la Entrada Triunfal de Jesús en Jerusalén – Triumfalnego Wjazdu Jezusa do Jerozolimy opuszcza konkatedrę Santa María de la Redonda by, po godzinnym przemarszu ulicami miasta, powrócić do niej. Pasos procesionales reprezentuje ikonograficznie moment, w którym Jezus triumfalnie wkracza do Jeruzalem na grzbiecie małego osiołka, wśród aklamacji ludzi, którzy witają Go oklaskami. Zestaw figur składa się z czterech postaci: Jezusa na małym osiołku (borriquita), chłopca, który obserwuje przejście Pana, młodej kobiety, która rozkłada płaszcz u stóp borriquity, i kobiety z dzieckiem w ramionach, która przyglada się Jezusowi.  

Wielki poniedziałek – Lunes Santo

20.30 Procesja Pokutnej Drogi krzyżowej – Procesión de Nuestro Padre Jesús Cautivo organizowana przez Cofradía Entrada de Jesús en Jerusalén wychodzi z siedziby Zgromadzenia Sióstr Opuszczonych i Starszych Santa Teresa de Jesús Jornet z paso Naszego Ojca Jezusa w niewoli – paso procesional de Nuestro Padre Jesús Cautivo

Wielki wtorek – Martes Santo

20.30 Procesyjna droga krzyżowa – procesional Viacrucis organizowana przez Bractwo Biczowania Jezusa – Cofradía de la Flagelación de Jesús wychodzi z kościoła Santa Teresita z paso Biczowania Chrystusa – paso procesional La Flagelación de Jesús.  

21.00 Procesja Świętego Różańca Bólu – Procesión del Santo Rosario del Dolor organizowana przez Bractwo Vera cruz - Cofradía Santa Cruz. Wychodzi ze szkoły San Jose z  paso Dobrej Matki u stóp Krzyża na Golgocie – paso procesional la Stabat Mater oraz „ Matki Bożej Różańcowej w Jej Bolesnych Tajemnicach ”, w Płaszczu Dolorosa, która podąża za Paso de Cristo.

Wielka Środa – Miércoles Santo

12.00 Czyszczenie i oddawanie czci Świętemu Grobu Chrystusa – Limpieza y Veneración del Santo Cristo del Sepulcro. Uroczystości w kaplicy Anielskiej konkatedry Santa Maria de La Redonda, organizowane przez Bractwo Świętego Grobu – Cofradía Santo Sepulcro. 

22.15 Procesja spotkania Matki Bożej Bolesnej i Jezusa Nazarejczyka - Procesión del Encuentro de La Dolorosa y Jesús Nazareno rozpoczyna się wyjsciem paso Matki Bożej Bolesnej – paso procesional Virgen Dolorosa z konkatedry Santa Maria de la Redonda, a piętnaście minut później procesję rozpoczyna paso Jezusa Nazarejczyka – paso procesional Cristo Nazareno. Obie procesje spotykaja się około godziny 23 w Parque Espolón. Następuje wspólne przejście i powrót – Recorrido conjunto y Regreso. Uroczystość organizuje Bractwo Bractw Męki Pańskiej Miasta Logroño – Cofradía Hermandad de Cofradías de la Pasión de la Ciudad de Logroño.

Wielki Czwartek: Jueves Santo:

Pieć procesji przechodzi wieczorem ulicami miasta:

19.15 Procesja Siedmiu Słow – Procesión de las Siete Palabras organizowana przez Bractwo Siedmiu Słów i Milczenia – Cofradía Siete Palabras y el Silencio opuszcza szkołę Escolapios z paso leżącego Chrystusa – el paso procesional del Cristo Yacente. Wypowiedziane przez Chrystusa Siedem Słów: „Przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią” umieszczone są na Krzyżu. Procesji towarzyszy sekcja instrumentów złożona z ponad stu członków bractwa.

Na krzyżu przewodnim są imiona ich zmarłych współbraci.

19.30 procesja Drogi Jezusa na Kalwarię –  Procesión de Jesús Camino del Calvario organizowana przez bractwa Jezusa Nazarejczyka i Matki Bożej Bolesnej – Cofradías Jesús Nazareno y Nuestra Señora de los Dolores wychodzi z kościoła Santiago el Real.

20.00 procesja Drogi Krzyżowej – Vía Crucis Penitencial de la Piedad organizowana przez Bractwo Matki Bozej Miłosierdzia – Cofradía Nuestra Señora de la Piedad wychodzi z kościoła Valvanera z pasos Matki Bożej Miłosierdzia i Chrystusa Pojednania – pasos procesional de La Piedad y Cristo de la Reconciliación.

22.30 Procesja Najświętszego Momentu Zdjęcia Chrystusa (z Krzyża) – Procesión del Sagrado Momento del Descendimiento organizowana przez Bractwo Zstąpienia Chrystusa – Cofradía de la Pasión del Descendimiento de Cristo opuszcza kościół Santa Maria de Palacio wraz z paso Zdjęcia Chrystusa – paso procession de El Descendimiento de Cristo

0.00 Procesja ciszy i bólu Marii Magdaleny – Procesión del Silencio y Dolor de María Magdalena organizowana przez Bractwo Marii Magdaleny – Cofradía María Magdalena wychodzi z konkatedry Santa Maria de La Redonda wraz z paso La Magdalena – paso procesional de La Magdalena

Wielki piątek: Viernes Santo:

Trzy procesje z największą, najbardziej uroczystą i gromadzącą najwięcej ludzi wieczorną Procesją Świętego pochówku – Magna Procesión del Santo Entierro

9.00 Procesja dla młodzieży Drogi Krzyżowej Upokorzenia – Vía Crucis Humilladero de la Juventud organizowana przez Bractwa Jezusa Nazarejczyka i Matki Bożej Bolesnej – Cofradís Jesús Nazareno y Nuestra Señora de los Dolores. Wyrusza z kościoła Santiago el Real z pasos Jezusa Nazarejczyka i Matki Bożej Bolesnej – pasos procesional Jesús Nazareno Antiguo i Nuestra Señora de los Dolores. 

12.00 Procesja dla mężczyzn Drogi Krzyżowej i Przeniesienia Chrystusa– Vía Crucis y Traslado del Santo Cristo de las Ánimas organizowana przez Bractwo Świętego Chrystusa Dusz Cierpiących - Cofradía Santo Cristo de las Ánimas wyrusza z kościoła Santa María de Palacio z paso Świętego Chrystusa Dusz Cierpiących – paso procesional Santo Cristo de las Ánimas.  Procesja kończy się w konkatedrze Santa Maria La Redonda.

19.30 Procesja Świętego Pochówku – Magna Procesión del Santo Entierro. Organizuje ją Kapituła Katedralna i Bractwo Bractw Męki Pańskiej w Logroño – Cabildo Catedralicio Vía Crucis para hombres y la Hermandad de Cofradías de la Pasión de Logroño. Z Plaza del Mercado przy katedrze Santa Maria la Redonda wyruszają wszystkie pasos procesional: La Oración en el Huerto, la Flagelación, El Encuentro, María Magdalena, Jesús Nazareno (antiguo), Cristo de las Siete Palabras, Santo Cristo de las Ánimas, El Descendimiento, Nuestra Señora de la Piedad, Santo Sepulcro y Nuestra Señora la Virgen de la Soledad, okrażają centrum starego miasta

Niedziela Wielkanocna – Domingo de Resurrección:

Procesja Chrystusa Zmartwychwstałego – Procesión de Cristo Resucitado organizowana przez Bractwo Wjazdu Jezusa do Jerozolimy – Cofradía Entrada de Jesús en Jerusalén w samo południe opuszcza cmentarz miejski z paso Świętego Chrystusa Zmartwychwstałego i przez most Puente de Piedra na rzece Ebro przechodzi do Colegio de la Compañía de María.